Door de aanhoudende corona periode heeft Riet Hagelaar zich verdiept in landschap schilderen door de eeuwen heen. Van Gogh was ook een landschapschilder en vandaar een stukje over van Gogh, zijn visie en beleving bij het werk.
- 24-02-2022
Vincent van Gogh en het landschap.
Een zoon van Theodorus en Anna Cornelia van Gogh was dood geboren, Een jaar later op 30 maart 1853 kwam er opnieuw een kind op de wereld, ditmaal gezond. Het krijgt dezelfde naam als het kindje dat een jaar eerder overleden was. Vincent, Willem.
Vincent was niet echt een goede tekenaar in zijn kindertijd, zijn tekeningen wezen niet op een bijzondere aanleg. Wel waren enkele familieleden werkzaam in de kunstwereld, waar hij als jongen 1½ jaar werkzaam was en zo met kunst in aanraking kwam. Door deze werkzaamheden in de kunsthandel van zijn ooms werkte hij in den Haag, Londen en later in Parijs. Daardoor raakt hij geboeid door de werken van de schilders en de schrijvers, zij schrijven en schilderen over het leven en de natuur. Na enkele kortstondige baantjes, in den Haag, Engeland en in de mijnstreek in België de Borinage, begint hij in 1879 met tekenen, dikwijls tot laat in de nacht. Hij verandert van opvatting om geen dominee of predikant te worden, wat in eerste instantie zijn bedoeling was, maar zich te geven aan de kunst.
Vincent is een visionair en een dromer. Een realist die altijd uitgaat van de natuur. Hij benadert het karakteristieke beeld van de natuur door met potlood en penseel, het landschap op te zoeken. Allerlei plekken bezoekt hij in Nederland en daarbuiten al zoekende in de natuur, in steden, in cafés, mensen, dorpen en pleinen met als resultaat enorm veel tekeningen, schetsen, schilderijen.
Van Gogh schilderde om zichzelf te rechtvaardigen voor de wereld, hard werken, het schilderen zien als een ambacht. Hij was godsdienstig zou predikant worden was zijn bedoeling. Werd niet geaccepteerd met zijn socialistische ideeën en werd tijdens de opleiding afgewezen. Hij was niet bereid zelf een goed leven te leiden, en de parochianen in armoede te zien leven. Hij deelde wat hij had. In Drenthe, waar hij een poos werkzaam was, ontfermde hij zich over een dakloze prostituee, hij bezat zelf niet veel, maar deelde wat hij wel had. Voelde zich verbonden met de prostituees, de mijnwerkers, de arbeider en de boeren. Die boeren die keihard werkte op het land om ’s avonds aan tafel aardappelen te kunnen eten met hun grove werkhanden en getekende koppen. Dat was waar van Gogh zijn hele leven trots op was, op dat schilderij, dat zo goed weergaf wat hij voelde en hem bewoog. De voorstudies van de vrouwen en de mannen, hun portretten te tekenen en te schilderen, en het rauwe leven te vatten in expressie. De donkere ruimte met het schaarse licht op de handen en koppen reflecterend. Hij schilderde de hei, de boeren het landschap met zijn gedempte kleuren, de luchten van het oer Hollandse landschap.
Hij vertrok naar Parijs waar hij kennis maakte met de impressionisten, een ander kleurgebruik ging hanteren, en zich begon te verenigen met “het moment” de impressie van het moment.
Toch bleef het gevoel hem bekruipen naar het zuiden te moeten vertrekken om daar het zonlicht te pakken en vast te leggen. Als roodharige noorderling vertrok hij naar het warme zuiden, waar zijn palet zich verbreedde met de meest heldere kleuren, door het ervaren van het oogverblindende zonlicht, dat zich in het zuiden in al zijn glorie manifesteert. De onderwerpen krijgen kleur, tekening, schaduw, het wordt schilderen met een kosmische verbondenheid.
Zijn kunst is de godsdienst, en beiden verheerlijken het leven.
Het gaat niet enkel om het esthetische, maar om het leven, de kracht, de zwakte, de macht, de kwetsbaarheid, het verlies, de schoonheid, alles wat het leven in zich heeft legt hij vast.
Dank aan Riet Hagelaar-van Bree voor deze bijdrage en wederom mooie woorden.